Het bijzondere verhaal van de American St. Nicolas in Wiltz (Luxemburg)
In het kleine Luxemburgse stadje Wiltz had de oorlog in 1944 een zware tol geëist. Wiltz was namelijk het centrum van verzet was geweest en er waren brute represailles door de Duitsers uitgevoerd. Mensen werden op het stadsplein neergeschoten en mannen werden gedwongen om in het Duitse leger dienst te nemen. De Duitse bezetting duurde vier jaar voordat in september 1944 de Duitsers zich terugtrokken uit Wiltz. Na de bevrijding van de stad trokken geallieerde soldaten door Wiltz voor R&R (rust en herstel).
De Keystone-divisie
Het 112e regiment, wat een onderdeel was van de 28e infanteriedivisie (bekend als de Keystone-divisie) hadden enorme zware gevechten moeten leveren in het Huertgen Forest. Voor de Amerikanen was het woord Huertgen, met de klank huert (hurt = pijn), dan ook synoniem voor dood en verminking. Na zware verliezen te hebben geleden, werd het regiment na hergroepering voor rust naar Wiltz verplaatst. De inwoners van Wiltz hadden tijdens de bezetting heel weinig voedsel tot hun beschikking en hierdoor konden ze tijdens de bezettingsjaren geen Kerstmis of andere tradities vieren. Een paar dagen voor Thanksgiving vertelde korporaal Harry Stutz zijn vriend, korporaal Richard Brookins: “Ik denk dat we voor deze stad een kerstfeest moeten organiseren, een soort sinterklaasdag. Honderden jaren werd hier in Wiltz op de vooravond van Sint-Nicolaasdag op 5 december feest gevierd. Een man verkleed als Sinterklaas paradeerde door de stad en gaf snoep aan de kinderen. Door de bezetting vierden de kinderen in Wiltz al bijna vijf jaar geen Sinterklaasdag. Sommige van de kinderen hebben Sinterklaas nog nooit gezien, tijd voor actie dus!”
De Amerikaanse Sinterklaas
Harry sprak met de plaatselijke priester, pater Wolffe, die alle stedelingen uitnodigde. De Amerikaanse militairen schonken van hun rantsoen alle snoep en chocolade en zelfs een deel van hun geschenken die ze vanuit huis opgestuurd hadden gekregen. De veldkeuken zou donuts en cakes bakken voor het feest. Wie moet nou Sinterklaas zijn? Harry zei: “Jij, Dick! Je bent lang, zoals pater Wolffe. Je kunt de mooie gewaden en de hoed van een bisschop dragen. ‘De tweeëntwintigjarige Dick was nog niet zo zeker – hij had zelfs nooit de Kerstman gespeeld. “Ik wist niet wie Sinterklaas was, dus ik wist niet wat hij deed, en ik wilde het niet bederven voor de kinderen.” “Je moet het doen,” zei Harry, “voor de kinderen van Wiltz. ‘Dus Dick stemde in, ja maar niet alleen voor de kinderen maar voor iedereen!’ In de middag van 5 december 1944 werd Dick meegenomen naar het kasteel van Wiltz, de thuisbasis van een kloosterschool. Nonnen hielpen hem de gewaden, soutane, surplice en een cape van pater Wolffe aan te trekken. Een baard van touw werd vastgebonden met een lint, en met de mijter van een bisschop kon Dick als Sinterklaas doorgaan. Twee kleine meisjes met engelenvleugels zouden worden ingezet als hulpjes van Sinterklaas.
De Amerikaanse militair Richard Brookins verkleed als St. Nicholas/ Sinterklaas in een Willy’s Jeep.
Wat een feest!
Sint Nicolaas zat met zijn ‘engelen’ achter in een jeep, klaar om naar het stadsplein te gaan. Pater Wolffe gaf een zegen: “Moge God en de geest van Sint Nicolaas met u zijn.” Vrouwen en kinderen stonden langs de straten – de enige aanwezige mannen waren mannen uit de 28e Divisie. Een militair speelde gitaar terwijl kinderen zongen en dansten. Toen ze Sinterklaas zagen, juichte iedereen. De gezichten van de kinderen gloeiden van opwinding en vreugde. De nieuwe Amerikaanse Sinterklaas sprak met elk kind in het Duits, vroeg hun namen en bood snoepjes aan. Toen hij rondliep als bisschop zegende hij de kinderen. Na ongeveer 40 minuten klom Sinterklaas terug in de jeep om naar het kasteel te rijden, want ook hier zaten veel kinderen te wachten. Sinterklaas zegende de kinderen in het kasteel, waarna hij met zijn ‘engelen’ naar een grote stoel in het kasteel werd begeleid. Amerikaanse militairen van het Kerstcomité zaten aan tafel en trakteerden snoepjes, terwijl de nonnen warme chocolademelk serveerden. Deze chocolademelk was gemaakt van de gesmolten Amerikaanse chocoladerepen. Nadat het laatste kind bij Sinterklaas was geweest, bedankte de moeder-overste Sinterklaas en zei: “De kinderen zijn erg blij. Ze zullen het onthouden, net als wij”. ‘De heilige bedankte zijn twee engelen en vertrok toen het laatste lied werd gezongen. Hij trok snel de gewaden uit zodat de priester naar de mis kon gaan. Minder dan twee weken later lanceerde Adolf Hitler het laatste grote offensief om de geallieerde linies aan de westgrens van Duitsland te doorbreken. De 28e divisie was genoodzaakt om de stad Wiltz te verdedigen tijdens de bloedige strijd die bekend staat als de Slag om de Ardennen. Veel militairen van de Keystone Divisie en veel burgers van Wiltz werden gedood of raakten gewond tijdens deze gevechten.
Sinterklaas op het stadsplein van Wiltz op 5 december 1944.
De traditie gaat door
Na de geallieerde overwinning op nazi-Duitsland leidde de herinnering aan de Amerikaanse Sinterklaas tot een jaarlijkse reconstructie van deze bijzondere dag. In 1977 namen vertegenwoordigers van de stad contact op met Brookins en nodigden hem uit om met zijn familie naar Wiltz terug te keren voor de herdenking. Hij nam de uitnodiging aan en speelde weer Sinterklaas voor de kinderen van Wiltz. De reconstructie van het bezoek van de Amerikaanse Sinterklaas is sindsdien elk jaar voortgezet, uitgevoerd door de organisatie Oeuvre Saint-Nicolas. Brookins keerde zelf zeven keer terug naar Wiltz om zijn speciale rol te spelen. In december 2014 bezocht Brookins op 92-jarige leeftijd opnieuw Wiltz. Hoewel hij te zwak was om Sinterklaas te spelen, maakte hij als eregast een jeeprit en begroette hij tijdens de viering zijn vele bewonderaars. Dick Brookins is in oktober 2018 op 96-jarige leeftijd overleden.
Richard Brookins is op 5 december 2014 weer verkleed als St. Nicholas/ Sinterklaas in Wiltz.
Ter herinnering aan Richard Brookins, 1922-2018
