Blog

De Amerikaanse ex-militair Ernest Kreiling had na zijn huwelijk een vreemd verzoek, met zijn bruid op de fiets een huwelijksreis maken langs de slagvelden van Europa. In 1947 volgde de fotograaf Anthony Linck het pasgetrouwde stel tijdens hun huwelijksreis naar Frankrijk en Duitsland.

De onwaarschijnlijke roadtrip toonde de rauwe oorlogswonden van de verwoeste steden, waarbij de veteraan Ernest ook een aantal moeilijke momenten doormaakte, dit keer wel met zijn getrouwde vrouw naast hem. Ze klommen in schuttersputten met afgedankte Amerikaanse rantsoenen, sliepen in een schuur waar Ernest de nacht met zijn peloton tijdens de oorlog doorbracht en fietsten langs kapotgeschoten tanks en sporen van de strijd. Hieronder volgt een bijzondere fotoreportage van deze bijzondere huwelijksreis.

Toen de Duitsers in juni 1941 de Sovjet-Unie binnenvielen stonden maar liefst 2.000 Russische vrouwelijke sluipschutters klaar. Een van deze vrouwen was Lyudmila Mykhailivna Pavlichenko, tijdens de Tweede Wereldoorlog doodde ze ruim 300 vijandelijke militairen.

Lyudmila Mykhailivna Pavlichenko werd geboren op 12 juli 1916 in de plaats Bila Tserkva in Oekraïne (Rusland). Toen ze 14 was, verhuisde haar familie naar Kiev, waar ze zich aansloot bij de Vrijwilligersmaatschappij voor Samenwerking met het leger, de luchtvaart en de marine (DOSAAF). Ze deed het goed op school. Ze werd ook een scherpschutter – maar op dat moment zou ze niet realiseren waar het naar toe zou leiden.

Daarnaast was ze ook een sprinter en polsstokhoogspringer. Ze vond het leuk om te concurreren met de jongens die nog steeds worstelen met de gelijkheid van vrouwen in het nieuwe Sovjet-systeem. In 1937 voltooide Pavlichenko haar master’s degree in de geschiedenis en werkte ze aan haar doctoraat in 1941 toen Nazi-Duitsland binnenviel. Tijdens de inval van nazi-Duitsland verbleef Lyudmila in Odessa, ze was één van de eersten die zich vrijwillig aanmeldde bij de infanterie. Ze had de mogelijkheid om verpleegster in het leger te worden, maar bij het halen van haar medailles voor scherp schieten sloot ze zich aan bij 2000 andere vrouwelijke sluipschutters in het Rode Leger.

Gedecoreerde vrouwelijke sluipschutters van het Rode Leger vieren de bevrijding in 1945. Zes vrouwelijke sluipschutters kregen de Gouden Ster als held van de Sovjet-Unie.

Pavlichenko diende bij de 25e Chapayev Rifle Division en werd begin augustus 1941 rechtstreeks naar het front gestuurd, bewapend met een Tokarev SVT-40 semi-automatisch geweer. Tegen het einde van de maand had ze 100 vijanden gedood en was ze gepromoveerd tot de rang van Senior Sergeant. In midden oktober, toen Odessa door de Duitsers werd ingenomen, werd haar eenheid per schip geëvacueerd naar Sevastopol op het schiereiland de Krim, waar ze duellerende met vijandelijke sluipschutters. Soms moest zij uren of dagen wachten op een beweging van een vijandige sluipschutter. Ze verloor nooit een gevecht, en ze doodde 36 vijandelijke militairen. Haar langste duel duurde drie dagen, maar uiteindelijk beweerde ze dat “de nazi te veel beweging maakte, wat uiteindelijk leidde tot de dood” In mei 1942 werd ze luitenant en doodde ze 257 vijandige soldaten. Haar speech hierna was simpel: “Ik zal meer krijgen.”

De vrouwelijke sluipschutter Lyudmila Mykhailivna Pavlichenko.

Hierna wisten de Duitsers van haar reputatie als sluipschutter. Op luidsprekers beloofden ze haar de rang van een Duitse officier en onbeperkt chocolaatjes (die ze decadent seksistisch vond) als ze zou overlopen. Na haar 309e moord maakten de Duitsers via hun luidsprekers bekend dat ze haar in 309 stukken zouden scheuren. Pavlichenko was gevleid dat ze haar score kenden. Haar succes lag in haar strategie. Mannequins gebonden aan bomen en lichte doeken op struiken trokken haar vijand aan. Vaak doodde ze haar vijanden niet meteen – ze gaf er de voorkeur aan om ze eerst in de benen te schieten. Toen de gewonden om hulp riepen, kwam vijandige steun of andere soldaten om hun gewonde kameraden te helpen – dat was voor Pavlichenko de kans om ze allemaal af te maken. Ze werd zwaargewond bij drie verschillende acties. Ze verloor tijdens de oorlog ook vrienden en familie, evenals haar man. In juni 1942 raakte ze gewond door mortiervuur.

Na haar herstel werd ze vanwege haar populariteit van het front gehaald. In juli werd Pavlychenko op een “Good will” missie naar Amerika en Canada gestuurd. Ze was de eerste Sovjetburger die werd ontvangen door een Amerikaanse president in het Witte huis. Ze was stomverbaasd over de vragen van de Amerikaanse pers. “Draag je gezichtspoeder?” Vroegen ze. “Waarom draag je geen make-up?” “Krul je je haar?” “Je uniform is lelijk en je ziet er dik uit!” “Je moet meer glimlachen!”.In een land ver weg van de oorlog en meer bezorgd om het imago, was Pavlichenko ver uit haar doen. First Lady Anna Eleanor Roosevelt nam de jonge Sovjetstrijder onder haar hoede. Op een persconferentie in Chicago zei Pavlichenko tegen de verzamelde menigte: “Heren, ik ben 25 jaar oud, en ik heb 309 fascistische vijanden gedood … Denk je niet … dat je je te lang achter mijn rug hebt verstopt?” De tour van Pavlichenko was een enorm succes. In Canada begroetten duizenden haar in het Union Station in Toronto. In november 1942 accepteerde ze in Groot-Brittannië een donatie van fabrieksarbeiders van £ 4,516 voor drie röntgeneenheden voor het Rode Leger.

Lyudmila Pavlichenko (midden) tijdens haar bezoek aan Amerika in 1942, naast (rechts) haar staat Eleanor Roosevelt. Library of Congress photo

Toen ze naar huis terugkeerde, werd ze bevorderd tot majoor, ze ontving de gouden ster en ze werd een held in de Sovjet-Unie. Ze is nooit meer ingezet aan het front en werd in plaats daarvan een instructeur die sluipschutters opleidde tot het einde van de oorlog. Van de 2000 vrouwelijke Sovjet sluipschutters die in de Tweede Wereldoorlog hebben gevochten, hebben er slechts ongeveer 500 het overleefd. Gelukkig was Pavlichenko één van hen. Toen de oorlog voorbij was, voltooide ze haar doctoraat, werd ze historicus en werkte ze als onderzoeksassistent voor de Sovjet-marine.

Lyudmila Pavlichenko de dodelijkste sluipschutter van de Tweede Wereldoorlog.

Ze hertrouwde en woonde in een tweekamerappartement. Tijdens de Koude Oorlog vertelde mevrouw Roosevelt over de verslechterende VS-Sovjetrelaties; “we ever hope to correct certain wrong impressions, we can do it only by contact with each other.” (We kunnen verkeerde indrukken corrigeren, maar dit kunnen we alleen doen door contact met elkaar te maken). In september 1957 kreeg mevrouw Roosevelt toegang tot de Sovjet-Unie. Ze werd groot onthaald maar mocht niemand zonder beveiliging bezoeken of ontmoeten. In Moskou bleef ze vragen stellen over Pavlichenko totdat de autoriteiten uiteindelijk toegaven en haar naar het appartement van Pavlichenko  brachten. Ze praatten met ‘coole formaliteit’, legde Roosevelt uit, niet in staat meer te doen vanwege de beveiliger die bij hen zat. Toen trok Pavlichenko Roosevelt in haar slaapkamer, waar de twee elkaar omhelsden. Roosevelt en Pavlichenko lachten, huilden en hadden nogal een praatje – wat bewijst dat contact inderdaad verkeerde indrukken kan corrigeren.

Hij is dé onbekende verzetsheld uit de Tweede Wereldoorlog: Walraven van Hall. Met de grootste bankfraude uit de Nederlandse geschiedenis maakte hij tientallen miljoenen guldens buit, geld dat allemaal gebruikt werd voor het verzet. Zijn verhaal wordt nu verfilmd, tot grote trots van zijn 81-jarige zoon. De trailer van deze film is net online gezet. 

Bankier van het Verzet vertelt over de broers Walraven en Gijs van Hall, die in de Tweede Wereldoorlog middels een ondergrondse bank het verzet hielpen. De twee broers worden gespeeld door Barry Atsma en Jacob Derwig, die eerder samen speelden in de series Penoza en Klem. Producent NL Film noemt de geschiedenis van de broers “één van de meest indrukwekkende verzetsverhalen uit die periode. Zij behoren tot de grote helden uit de recente vaderlandse geschiedenis”. De makers werken voor de film samen met de familie Van Hall. De regie is in handen van Joram Lürsen, van onder andere Alles is Liefde.

NSB-kopstuk
De rol die Bokma gaat spelen, is gebaseerd op het leven van Meinoud Rost van Tonningen (1894-1945). Hij collaboreerde tijdens de Tweede Wereldoorlog met de nazi’s en gold als een belangrijk NSB-kopstuk. Tijdens de Duitse bezetting van Nederland werd hij benoemd tot secretaris-generaal van Financiën en had hij de leiding over De Nederlandsche Bank. Na de bevrijding pleegde hij zelfmoord in de gevangenis van Scheveningen. Het levensverhaal van zijn weduwe, Florrie Rost van Tonningen, was eerder een inspiratiebron voor de film De Ordening van regisseur Pieter Kuijpers. Bankier van het Verzet is in maart 2018 in de Nederlandse bioscopen te zien.

De film Das Boot uit 1981 is één van de populairste Duitse films aller tijden. De rolprent was zó’n succes dat 35 jaar later een geheel nieuwe serie over de Duitse onderzeeër U96 wordt gedraaid. De producent heeft in Malta een replica van de U96 laten bouwen. De duikboot voer afgelopen week op een spectaculaire manier de U- boot bunker La Rochelle binnen.

Ongeveer 200 roestige geweren, vier Panzerfäuste en de resten van kleine machinegeweren zijn gevonden aan de oever van de Ruhr. Deze vondst is volgens Marcel Engel en Gerrit Köppel uitzonderlijk. Vermoedelijk zijn deze wapens aan het eind van de oorlog in de Ruhr gedumpt.

Een roestig arsenaal van Duitse wapens uit de Tweede Wereldoorlog is langs de oever van de Ruhr bij Westhofen ontdekt door Marcel Engel (L) en Gerrit Köppel. Foto: Manuela Schwerte

Waterpeil in de Ruhr gezakt
Marcel Engel had geen metaaldetector nodig om deze wapens aan de oever van de Ruhr bij Westhoven te ontdekken. De lopen van de geweren staken uit de grond,  de geweren lagen op grijpafstand zodat hij direct een aantal uit het slik kon trekken. De 30-jarige Duitser was op zoek naar de schuilplaatsen voor vissen langs de rivierbedding, tot hij op de wapens stuitte. “Het zijn vermoedelijk 160 tot 200 wapens”, schat Engel. Daartussen lag nog wat munitie en vier Panzerfäuste. Door werkzaamheden is het waterpeil in de Ruhr momenteel 4,20 meter lager.

Wapens aan het eind van de oorlog gedumpt?
De wapens werden in bundels bij elkaar gevonden, volgens Westhofens curator Lothar Meißgeier duidt dit er op dat de wapens in kratten in de Ruhr zijn gedumpt. Vermoedelijk is dit gebeurd in de laatste dagen van de oorlog in 1945. De Duitsers probeerden hiermee te voorkomen dat de wapens in de handen van de Amerikanen zouden vallen.

Volgens Marcel Engel zou het wapen op de foto een Duitse karabijn zijn. Naast deze karabijn zijn er ook nog andere wapens gevonden. Foto: Foto: Manuela Schwerte

Politie en Kampfmittelräumdienst op de hoogte gesteld
Omdat Engel de risico’s van kinderen wilde uitsluiten, waarschuwde hij direct de Politie. Die schakelden vervolgens de brandweer in die samen met het Kampfmittelräumdienst der Bezirksregierung ter plaatste kwamen. De gevonden wapens en munitie zijn hierna geruimd en meegenomen. Volgens Christoph Söbbeler, woordvoerder van de Bezirksregierung is een dergelijke vondst vrij uitzonderlijk. De meeste wapens en aanwezige munitie langs de oever is door middel van luchtfoto’s gelokaliseerd. Toch lukt het niet om alles te lokaliseren, zoals deze enorm vondst aan de oever van de Ruhr.

Bron: Ruhrnachrichten