Blog

Ongeveer 200 roestige geweren, vier Panzerfäuste en de resten van kleine machinegeweren zijn gevonden aan de oever van de Ruhr. Deze vondst is volgens Marcel Engel en Gerrit Köppel uitzonderlijk. Vermoedelijk zijn deze wapens aan het eind van de oorlog in de Ruhr gedumpt.

Een roestig arsenaal van Duitse wapens uit de Tweede Wereldoorlog is langs de oever van de Ruhr bij Westhofen ontdekt door Marcel Engel (L) en Gerrit Köppel. Foto: Manuela Schwerte

Waterpeil in de Ruhr gezakt
Marcel Engel had geen metaaldetector nodig om deze wapens aan de oever van de Ruhr bij Westhoven te ontdekken. De lopen van de geweren staken uit de grond,  de geweren lagen op grijpafstand zodat hij direct een aantal uit het slik kon trekken. De 30-jarige Duitser was op zoek naar de schuilplaatsen voor vissen langs de rivierbedding, tot hij op de wapens stuitte. “Het zijn vermoedelijk 160 tot 200 wapens”, schat Engel. Daartussen lag nog wat munitie en vier Panzerfäuste. Door werkzaamheden is het waterpeil in de Ruhr momenteel 4,20 meter lager.

Wapens aan het eind van de oorlog gedumpt?
De wapens werden in bundels bij elkaar gevonden, volgens Westhofens curator Lothar Meißgeier duidt dit er op dat de wapens in kratten in de Ruhr zijn gedumpt. Vermoedelijk is dit gebeurd in de laatste dagen van de oorlog in 1945. De Duitsers probeerden hiermee te voorkomen dat de wapens in de handen van de Amerikanen zouden vallen.

Volgens Marcel Engel zou het wapen op de foto een Duitse karabijn zijn. Naast deze karabijn zijn er ook nog andere wapens gevonden. Foto: Foto: Manuela Schwerte

Politie en Kampfmittelräumdienst op de hoogte gesteld
Omdat Engel de risico’s van kinderen wilde uitsluiten, waarschuwde hij direct de Politie. Die schakelden vervolgens de brandweer in die samen met het Kampfmittelräumdienst der Bezirksregierung ter plaatste kwamen. De gevonden wapens en munitie zijn hierna geruimd en meegenomen. Volgens Christoph Söbbeler, woordvoerder van de Bezirksregierung is een dergelijke vondst vrij uitzonderlijk. De meeste wapens en aanwezige munitie langs de oever is door middel van luchtfoto’s gelokaliseerd. Toch lukt het niet om alles te lokaliseren, zoals deze enorm vondst aan de oever van de Ruhr.

Bron: Ruhrnachrichten

De 82e Airborne Division had met succes tijdens Operatie Market Garden hun missie om de brug bij Nijmegen, de toegang tot de Betuwe, weten te veroveren en te behouden. Na operatie Market Garden werd de Betuwe een statisch frontgebied. Dit gebied strekt zich uit van Opheusden tot Driel, ingesloten door de Nederrijn en de Waal. De gehele herfst en winter heerste in de Over-Betuwe een stellingenoorlog, die gekenmerkt werd door patrouilleacties, door artillerievuur over en weer en geallieerde luchtaanvallen. De 101ste Airborne Division heeft in oktober 1944 bijgedragen aan deze stellingenoorlog, waarbij ze om Opheusden verwoede Duitse tegenaanvallen hebben tegengehouden.

Aanval op bruggenhoofd Nijmegen
Om een Duits bruggenhoofd over de Rijn tot stand te brengen, trokken kort voor het aanbreken van de dag op 27 september 1944 ongeveer 350 Duitsers, van de 363. Volksgrenadierdivisie, bij Wageningen over de Rijn. De Duitsers konden er niet tot een wezenlijke doorbraak komen, maar anderzijds waren de Britten te zwak om de tegenstander over de Rijn terug te drijven. Infanteristen van het 7de Somerset Light Infantry regiment kregen de opdracht zich op de tanks van de 4/7 Dragoon Guards vanuit Andelst naar Randwijk te begeven. Bij de Lindebrug kwamen de tanks dusdanig onder Duits kanonvuur te liggen, dat gezien het open karakter van het terrein voor hen besloten werd, dat de infanterie alleen verder zou gaan. In twee kolonnes rukten de Somersets op naar Randwijk, waar de gehele dag straatgevechten woeden. Luitenant-Kolonel  Borradaile maakte het plan voor een aanval met steun van artillerie en dat leidde ertoe, dat de Duitsers verdreven werden. Het XIIde SS-Korps, dat voor deze frontsector verantwoordelijk was erkende: ‘Na sterke, geconcentreerde aanvallen in de avonduren van 27 september 1944 ging het bruggenhoofd Wageningen verloren‘. De Britten maakten 150 Duitsers krijgsgevangen en Randwijk was in de loop van 28 september 1944 weer in handen. Daarmee was de strijd in deze sector van het front echter geenszins ten einde. De Duitse 363. Volksgrenadierdivisie onder luitenant-generaal Dettling kreeg tot taak de vijand uit dit gebied te verdrijven.

101ste Airborne Division lost de 43rd Wessex Division af
Als gevolg van een herroeping van de geallieerde strijdkrachten nam de Amerikaanse 101ste Airborne Division vanaf 2 oktober 1944 de frontsector Midden-Betuwe van de Britse 43rd Wessex Division (Britse 214th Infantry Brigade) over. Alleen een bataljon van de Duke of Cornwall’s Infantry van deze divisie bleef ter plaatse als reserve. Op 4 oktober 1944 vestigde Generaal Maxwell Taylor zijn hoofdkwartier in tenten in een boomgaard in Slijk-Ewijk, waar hij aan het eind van de maand, na onder vuur genomen te zijn door Duitse artillerie, moet verhuizen naar huizen en boerderijen.Van de 101ste Airborne Divisie arriveerde het 506de regiment als eerste vanuit Brabant in het vrijwel onbewoonde gebied bij Opheusden, ingesloten tussen de Nederrijn en de Waal. Tussen de dijken van deze rivieren lag vlak akkerland, met hier en daar grote en kleine dorpen. De dijken langs de rivieren waren zeven meter hoog en door de velden liepen sloten die bedekt waren met veel plantengroei. Er liepen wegenover de dijken en smalle weggetjes naar het akkerland. De akkerbouw was intensief met wortelen, suikerbieten en kool, en hier en daar een boomgaard. De vette kleirond op het ‘Eiland’, zoals de Betuwe door de geallieerden werd genoemd, was door het regenachtige weer drassig en modderig. Hierdoor was het bijna onmogelijk om een gedegen schuttersput te graven. Soldaat 1e klas Leonard T. Schmidt weet nog dat zijn groep de Britten had afgelost en dat zij opmerkten: ‘Behalve een kleine patrouille gebeurt er niets aan het front‘. Het bleken uiteindelijk aanzienlijk meer te zijn.

Mannen van de 506 PIR bij het station in Opheusden.

De eerste aanval van de 363. Volksgrenadierdivisie
Bij de spoorwegovergang Dalwagen tussen Kesteren en Opheusden verlieten de para’s de trucks om te voet langs de spoorlijn in westelijke richting op te rukken. Ongeveer tegelijkertijd trokken mannen van de 363. Volksgrenadierdivisie vanuit Kesteren in oostelijke richting over de spoorlijn. Dat gebeurde met een enigszins gepantserde wagon, die bij gebrek aan een locomotief door soldaten werd getrokken. Wie van de partijen verrast was toen zij elkaar ontmoetten, is een onbeantwoord gebleven vraag. Britse artillerie, die de Amerikanen te hulp kwam, maakte een einde aan alle aspiraties: de wagon werd van de spoorlijn gevaagd.

Op 5 oktober staan in het 506e Unit After Action Rapport de eerste uren van de vijandelijke aanval op de posities van het 3rd bataljon beschreven; “Om 3.00 uur valt de vijand in de sector van het 3rd bataljon front aan. Het 3rd bataljon rapporteert dat de vijand burgers gebruikt ter bescherming van hun opmars. Om 7.00 uur wordt de commandopost van het gevechtsteam door vijandelijke middelzware artillerie beschoten. Om 07:30 uur gaan de commandant en de S-3 operatieofficier naar het 3rd bataljon. De vijand blijft haar aanval doorduwen en om 08:45 uur zet het 3rd bataljon haar reserve in“. Majoor Oliver M. Horton, commandant van het 3rd bataljon wil tijdens de gevechten bij de spoorlijn de situatie opnemen, op dat moment worden de pelotons rondom de spoorlijn onder vuur genomen door mortieren. Hierbij werd majoor Horton dodelijk getroffen, een diep verlies voor het 3rd bataljon.  In de middag van 5 oktober hadden de Duitsers het grootste gedeelte van Opheusden veroverd en de Amerikaanse hulppost, de molen van Opheusden omsingeld waar inmiddels vele gewonde Amerikanen lagen. In Opheusden heerste overdag en in de nacht complete verwarring. Uiteindelijk werden de gewonden door een jeep uit de hulppost geëvacueerd richting Zetten. De komende dagen en nachten hierna woedden de gevechten met wisselend succes. In de Dorpsstraat van Opheusden was de westzijde in Duitse handen, terwijl Amerikanen en Britse militairen aan de oostkant waren gelegerd.

Amerikaanse para’s met een 81 mm mortier in hun Schuttersput in de Opheusden-Zetten area.

Het front in gevaar!
Op 6 oktober 1944 wisselde de Dorpsstraat van Opheusden zeven maal van bezitter. De Duitsers, die zich bij Kesteren hadden geconcentreerd, probeerde door vanuit het zuiden een omtrekkende beweging te maken en Opheusden in te sluiten. Zij kwamen niet verder dan de spoorlijn (Arnhem-Elst), waar de Amerikanen zich in een sterke linie hadden verschanst. Met honderden gaven de Duitsers zich aan de parachutisten over.

Diezelfde dag besloot generaal Taylor van de 101ste Airborne Division zijn verdedigingslijn naar het oosten terug te trekken, om de luchtmacht en de artillerie de gelegenheid te geven Opheusden te bestoken. Bij het aanbreken van de 7de oktober doorbraken 350 Duitsers de linie van het 3rd bataljon 506th en rukten ze op aan het noorden van de rivier de Linge naar Hemmen. Maar bij Hemmen werden ze opgevangen en volgde een gevecht van ongeveer 30 minuten waarbij 100 Duitsers sneuvelen en 231 gevangen genomen werden. Daarna keerden de Amerikaanse parachutisten terug naar hun oorspronkelijke linie. De gehele 7e en 8e oktober zetten de Volksgrenadiers hun aanvallen op Opheusden langs de spoorlijn voort en de druk verminderde pas na een zware aanval van Tyfoon jachtvliegtuigen. Op 8 oktober was de Duitse artillerie bijzonder actief. Tegen 17 uur werden in een trommelvuur van een kwartier tweeduizend granaten afgevuurd en daarna gingen twee Duitse regimenten infanterie met tanks over tot de aanval. Door goed gericht vuur uit alle wapens gelukte het de para’s de infanteristen van de tanks te scheiden. Daarna werden de tanks door kanonvuur vernield, hetgeen het einde van de Duitse aanval betekende, de Duitsers trokken zich terug met achterlating van vijftig gesneuvelden, mede door mist en slecht zicht.

Op 11 en 14 oktober vielen de Duitse overlevenden van de 363. Volksgrenadierdivisie nogmaals aan, beide keren met een bataljon en op 15 oktober nog een keer, nu met een compagnie. Geen van deze drie acties leidde echter tot succes, maar tot zelfvernietiging. Nadat de Duitse troepen bij Heteren op 11 oktober 1944 op de noordelijke oever waren teruggetrokken, volgde op de 15de het besluit de 363. Volksgrenadierdivisie twee kilometer westelijker achter de lijn Ochten-Kesteren in stelling te laten gaan. De slag om Opheusden was ten einde. Meer dan 2000 doden waren er te betreuren, 1200 Duitsers, 500 Amerikanen en 300 Britten eisten deze harde gevechten om Opheusden. De 101^st Airborne Division bracht bijna twee maanden op de Betuwe door en leverde dagelijks strijd. Ze stuurden bijna honderd patrouilles eropuit. Ze sloeg aanvallen af. Ze gebruikte onvoorstelbare hoeveelheid munitie. Ze leed verliezen. Maar toen ze na twee maand werd afgelost, droeg de 101ste Airborne Division de frontlijnstellingen over die nauwelijks een centimeter waren opgeschoven.

Klik op tekst voor meer informatie!

• 25 maart 2018 - Groningen centrum
• 31 maart 2018 – Het verhaal van de Biesbosch Linie Crossers
• 7 april 2018 - Strijd om het Twentekanaal
• 8 april 2018 - Operation Amherst
• 8 april 2018 - Band of Brother tour
• 14 april 2018 - Perimeter Oosterbeek - Market Garden - Dagtour
• 21 april 2018 - Bevrijding Zutphen
• 28 april 2018 - Slag om de Schelde: Operation Infatuate I en II, slag om de Sloedam
• 29 april 2018 - Slag om de Schelde: Operation Switchback
• 29 april 2018 - Operation Veritable Canadese sector
• 12 mei 2018 - Delfzijl Pocket - Dagtour Noordelijke kant
• 9 t/m 13 mei 2018 - Normandië 5 daagse tour
• 2 september 2018 - Groningen - Zuidelijke kant
• 7 oktober 2018 - The Island: 101st Airborne Division beyond Market Garden
• 14 Oktober 2018 - Delfzijl Pocket – Dagtour (Zuidelijke sector)

Deel het Battlefield Tours overzicht 2018 op Facebook

Op woensdag 22 november is de première van de tv-documentaire ‘De Slag om Holwierde en Nansum’ in theater de Molenberg, Delfzijl. Aanleiding voor de documentaire ‘De Slag om Holwierde en Nansum’, die in april 2018 wordt uitgezonden op OOGTV en RTVGO, is een idee van Ina Spijk en Michel van Dijk, documentairemakers voor Samen in Beeld TV. Zij hebben hiervoor samenwerking gezocht met Joël Stoppels uit Groningen.

Met zijn bedrijf Battlefield Tours geeft hij rondleidingen over oude slagvelden uit de Tweede Wereldoorlog in Europa. Volgens Stoppels wordt er relatief weinig aandacht besteed aan deze laatste slag voorafgaand aan de bevrijding van het noorden van onze provincie, terwijl ook hier zware gevechten hebben plaatsgevonden. De bevrijding van de stad op 16 april 1945 duurde vier dagen. De slag om de bevrijding van Noord Groningen vond plaats tussen 23 en 29 april 1945 en speelde zich voornamelijk af in Nansum en Holwierde. De bevrijding van Delfzijl volgde tenslotte op 2 mei 1945. In de slag om Holwierde en Nansum verloren vele mensen het leven en werden meer dan 150 Duitse militairen gevangen genomen.

Holwierde na de gevechten op 29 april 1945.

Zware gevechten
De documentaire vertelt het unieke verhaal van vier ooggetuigen. Het zijn de persoonlijke verhalen van de belevenissen tijdens deze slag. Varierend in de leeftijd van 8 tot 19 jaar, beleefden Edze de Boer, Aaltje Hofstee, Tiny Jansen en Henk Schipper deze indrukwekkende gebeurtenis elk op hun eigen manier.

Niet eerder werd deze slag zo gedetailleerd en persoonlijk in beeld gebracht. ‘Het is nog steeds nodig dat we de bevrijding van Nederland herdenken.’ vindt Joël Stoppels. ‘De generatie die het heeft meegemaakt wordt steeds kleiner. Het verhaal moeten wij blijven doorvertellen aan de jongeren. Het is nog altijd belangrijk om stil te staan bij onze vrijheid, die ook vandaag nog zo kwetsbaar is. Vrijheid is niet iets vanzelfsprekends’.

Première
Tijdens de première op woensdag 22 november is de presentatie in handen van Wiebe Zorge. Jan van Duinen, voorzitter van de stichting Samen in Beeld TV, verzorgt de introductie. Aansluitend houdt Joël Stoppels die nauw betrokken was bij de totstandkoming van de documentaire, een inleiding op de film. Na de filmvertoning kan het publiek in gesprek met de makers en de ooggetuigen en is er vanzelfsprekend ook ruimte voor de eigen herinneringen. Joël Stoppels verzorgt speciaal voor deze avond een kleine tentoonstelling in de foyer.

Kaarten voor deze avond zijn verkrijgbaar à EUR 5 p. p., incl. een drankje met hapje na afloop. Reserveren is noodzakelijk. Opgave o.v.v. uw naam en het aantal personen c.q. kaarten kan via info@sameninbeeld.tv of via 0595-437 299 (di t/m vr tijdens kantooruren). De foyer is open vanaf 19.15 uur. Het programma begint om 20.00 uur.

De gesneuvelde Britse soldaat Edward Graham heeft sinds woensdag een naam op zijn grafsteen. Voordat Fusilier Edward Graham in 1943 in Sicilië sneuvelde, had hij geen idee dat hij een maand eerder vader van een tweeling was geworden.

Deze week zijn de twee zonen die Edward nooit gekend hebben terug gegaan naar Italië omdat hij eindelijk geïdentificeerd is. Dit na een jarenlang proces om het graf te identificeren zodat de grafsteen een naam draagt. Edward en Sydney Graham, nu 74 jaar oud, reisden samen uit Noord-Engeland om de ceremonie op de Engelse militaire begraafplaats van Catania op Sicilië bij te wonen.

Edward Graham ontvangt de union vlag tijdens de bijzondere ceremonie. Bron: MoD/PA

De dienst gaf een gevoel van “afsluiting en voldoening” hij ligt nu samen met de rest van zijn gesneuvelde kameraden, aldus Edward Graham. “Dat is troostend, maar mijn grote verdriet is dat mijn moeder nooit wist waar hij was. Hij diende in actieve dienst en communicatie was in die tijd erg slecht, zo wist hij ook niet hij de vader was geworden van van twee jongens. Mijn broer en ik zijn pas 22 dagen geboren voordat hij sneuvelde”.

“En inderdaad, mijn moeder wist ruim twee jaar niet wat zijn lot was. Hij stond als vermist in de boeken, dit werd veranderd naar vermoedelijk gesneuveld. Het is erg verdrietig dat hij niet wist dat hij twee zonen had, maar dat was de tijd waarin hij leefde” Graham, die uit Prudhoe in Northumberland komt, voegde eraan toe: “Het was een zeer emotionele dienst en het hoogtepunt van jaren onderzoek en hard werken. Wij zijn alle betrokkenen die de ceremonie zo bijzonder hebben gemaakt erg dankbaar”. Graham verrichtte het onderzoek dat uiteindelijk leidde tot de identificatie van zijn vader’s graf.

Na de invasie op Sicilië volgen er bloedige straatgevechten. Mannen van het 6th Battalion, Royal Inniskilling Fusiliers zuiveren in Centuripe huis voor huis.

Fusilier Graham werd op 13 augustus 1943 door een Duitse hinderlaag gedood, dit tijdens de opmars van de Geallieerden door Sicilië en de terugtrekking van de Duits troepen over de monding van Messina naar het Italiaanse vasteland. Hij kreeg aanvankelijk een veldgraf, maar toen hij later werd herbegraven was het onmogelijk om zijn lichaam te identificeren en werd zijn graf gemarkeerd met een grafsteen met het opschrift “Unknown Soldier”. Jaren van onderzoek en werk van de jongere Edward kreeg uiteindelijk resultaat toen hij een dagboek van het Koninklijk Iers Fusiliers aantrof dat aantoonde wanneer en waar zijn vader sneuvelde. Ook was er in een rapport te lezen dat alle graven in Catania van het regiment geïdentificeerd waren behalve dat van zijn vader, dit suggereerde dat het onbekende graf waarschijnlijk van zijn vader zou zijn. Hierna was de Commonwealth War Graves Commission overtuigd en erkenden ze de identificatie. Dit ook deels met onderzoek van het Joint Casualty and Compassionate Centre van het Britse ministerie van Defensie.

Het graf van Edward Graham op de Britse militaire begraafplaats in Catania. Bron: MoD/PA

Voor het uitbreken van de oorlog diende Fusilier Graham bij het Territorial Army als soldaat in de Durham Light Infantry. Hij werd tijdens de oorlog overgeplaatst naar de Royal Irish Fusiliers en werd geplaatst in Ballykinler, in Noord-Ierland, waar hij de moeder van zijn zonen, Eveline McBride ontmoette en trouwde. Zijn regiment werd naar Noord-Afrika gestuurd, daarna werd hij met het regiment in Italië ingezet. Hij sneuvelde in de buurt van het stadje Maletto, in het noorden van Catania. Bij de ceremonie van afgelopen woensdag, die geleid werd door de regimentele kapelaan van het Koninklijk Iers Regiment, werd een nieuwe grafsteen met de naam van Fusilier Graham definitief geïnstalleerd.

Bron: The Guardian