Blog

We hebben een bijzondere brief ontvangen na de herdenking in Hoogkerk.

History Channel spit naar Tweede Wereldoorlog

Zuidlaren/Groningen – Een robuuste, grijze jeep hobbelt het weiland tegenover de Sprookjeshof in Zuidlaren op. Drie mannen stappen uit en kijken om zich heen. De zon schijnt en in de lucht hangt de geur van vers gemaaid gras. ,,stop”, roept een man met een camera in het Engels. ,,Nog een keer.” Nog een paar draaidagen en dan zit het er op voor filmmaker Wayne Abott en militair historicus David o’ Keef. Samen met de rest van de Canadese filmploeg zijn ze sinds een maand op pad voor het programma War Junk dat op History Channel wordt uitgezonden. Normandie, Monte Cassino. En nu dan Zuidlaren. ,,We maken een programma over de laatste drie weken van de oorlog in Groningen”, legt O’Keefe uit. ,,Hier stond vroeger een krijgsgevangenkamp voor Duitse soldaten die in Groningen vochten. We gaan kijken of we er nog iets van kunnen terugvinden.”

De filmploeg uit Canada krijgt versterking. Gids Joël Stoppels uit Groningen weet alles over de gevechten in Groningen en Drenthe tijdens de Tweede Wereldoorlog (WO2). Verzamelaar Ties Groenewold uit Middelstum onderzoekt met zijn metaaldetector de grond en Michael Fehrer van het Hoogeveense bedrijf TerraCarta brengt met zijn grondradar de bodem in de kaart.

Groenewold zwaait met zijn detector langzaam over de grond. ,,We kunnen hier van alles vinden: horloges, aanstekers, identiteitsplaatjes. Hier is nog nooit gezocht.” De detector begint lichtelijk hysterisch te piepen. Groenewold spuit met een bus de plukjes gras wit. Hier gaat straks een schop de grond in. Een paar uur later pakken ze de boel weer in. De opbrengst: een gesp van een Duitse munitietasje en een uniformknoop. Niet echt wereldschokkend. Het is een drukke week. Stoppels neemt ze mee naar het Scheepvaartmuseum in Groningen waar hij de tentoonstelling over de bevrijding van Groningen heeft ingericht.

In een vitrine ligt de dofgrijze helm van de Canadese soldaat Clarence Milner. Hij sneuvelde op de Parkweg. De familie is speciaal voor War Junk uit Canada overgekomen om de helm te bekijken. De filmploeg spreekt met oud-Groninger Kees Wiersema uit Hengelo die tijdens de bevrijding de gevechten op de Vismarkt beleefde. O’Keefe: ,,Canadezen zijn er bijzonder trots op dat hun veteranen zo door de Nederlanders worden bewonderd. dat vinden wij helemaal niet vanzelfsprekend. ‘Dank je wel’, zeggen de Nederlanders. Onze veteranen antwoorden dan ‘Nee, jullie bedankt’.”

De Canadezen reizen naar Appingedam en de bunkers in Nansum nabij Holwierde. Stoppels: ,,In de omgeving van Delfzijl werden in Nederland de laatste schoten van de oorlog gelost.” De laatste spotdag is in Eelde. Op een weilandje vlakbij landgoed de Vosbergen stond ooit een bevoorradingsmagazijn van de Duitsers die na de bevrijding door de Canadezen werd overgenomen. Stoppels: ,,In Eelde begon de bevrijding van Groningen. De geallieerden groeven hier na de oorlog kuilen waar ze alle rommel instopten.” Het weilandje is al eens onderzocht. Kogels, wapenonderdelen, uniformstukken. Er is veel gevonden. En er ligt blijkbaar nog veel meer. De grondradar van Feher belooft veel. ,,Er liggen hier ontzettend veel objecten”, zegt hij. ,,Maar ja, het kunnen ook gewoon keien zijn.” Het duurt niet lang of het weiland telt tientallen wit gesproken plekken. Hier ligt dus iets. Maar wat?

De schop gaat erin. Groenewold verkruimelt een kluit aarde totdat er alleen nog een knoop in zijn hand ligt. Een uniformknoop zo blijkt. Meer knopen volgen. En een zinken munt uit 1941. ,,In de oorlog werden munten van zink gemaakt, omdat koper nodig was voor de oorlogsindustrie”, legt O’Keefe uit. En dan komt een ring naar boven, enkele kogels en een flesje waarin een desinfecterende vloeistof in zat. Heel bijzonder is het allemaal niet. ,,Even geduld. Straks vinden we vast een Sherman-tank”, zegt Abbott die een camera op zijn schouders houdt. Maar er is geen tank. Wel veel klein spul waarvoor musea nu niet meteen in de rij staan. Maar de filmmakers hebben al genoeg. O’Keefe: ,,Uiteindelijk gaat het om de verhalen die deze voorwerpen vertellen.” De uitzending van War Junk is te zien op 1e Kerstdag (dinsdag 25 december 2018) om 22:00 uur. 

Bron: Dagblad van het Noorden

Trailer War Junk:

In aansluiting op de tentoonstelling ‘Groningen 70 jaar bevrijd’ organiseert het Noordelijk Scheepvaartmuseum samen met Battlefield Tours stadswandelingen langs de sporen van de bevrijding in 1945. De eerste stadswandeling vindt plaats op zaterdag 4 juli. Daarnaast vindt er een speciale re-enactment show op de binnenplaats van het museum plaats op zaterdag 8 augustus. Stadswandeling op 22 augustus en 5 september.

Re-enactment show op 8 augustus

Op zaterdag 8 augustus is er van 11.00 tot 16.00 uur een living re-enactment show op de binnenplaats van het museum. Leden van de historische groep ‘Etor 40-45‘ en leden van ‘Keep them Rolling‘ presenteren op de binnenplaats een kampement en displays, waar de bezoekers een indruk kunnen krijgen van hoe het leven van de soldaten in Groningen tijdens de bevrijdingsdagen in april 1945 er uit heeft gezien.

Hierbij zullen ook bijzondere originele voertuigen te bewonderen zijn, zoals motoren en een Dodge GMC truck uit 1945.

Instaprondleiding door Joël Stoppels
Tijdens deze bijzondere dag zal Joël Stoppels, eigenaar Battlefield Tours en tevens gastconservator van de expositie, twee gratis instaprondleidingen verzorgen door de expositie in het museum. Tijdens deze rondleiding krijgt u bijzondere achtergrondinformatie over deze expositie en de spannende dagen in april 1945. De instaprondleidingen starten om 12.00 uur en om 15.00 uur. Startpunt: balie van het museum. Duur: circa 1 uur.

Toegang en kosten
Deelname aan de stadswandeling kost €15,- p.p. Voor meer informatie en aanmelding, kijk op www.noordelijkscheepvaartmuseum.nl Bezoek aan de re-enactment show op de binnenplaats op 8 augutus is gratis. Voor toegang tot het museum gelden wel de standaardprijzen. Voor de instaprondleiding zelf betalen deelnemers geen kosten; deelnemers betalen wel de standaardprijzen tot het museum. De tentoonstelling is van 10 april t/m 6 september 2015 te zien in het Noordelijk Scheepvaartmuseum, Brugstraat 24 te Groningen.

Op donderdag 7 mei 2015 heeft Joël Stoppels meegewerkt aan een Canadese documentaire over The Black Watch of Canada. Dit regiment was op zondag 15 april 1945 verwikkeld in zware gevechten rondom en in het Noorderplantsoen in Groningen. Samen met David O’ Keefe een historicus uit Canada hebben ze aan de hand van originele stafkaarten de route gevolgd die veteraan Russel Sanderson Sniper Scout van het Regiment Black Watch (R.H.C.) heeft afgelegd naar het Noorderplantsoen. Hier maakte hij in zijn eentje 43 Duitsers krijgsgevangen. De documentaire zal binnenkort te zien zijn in Canada. 

Russel Sanderson (Sandy) uit Niagara Falls Canada, Sniper Scout van het Regiment Black Watch (R.H.C.) beleefde het volgende in Groningen:
“Het tijdelijke hoofdkwartier van onze compagnie was ondergebracht in een schoolgebouw aan de Amalia van Solmstraat in Groningen. Ik werd als scout uitgestuurd en vergezeld van een helper een verkenning in het park (Noorderplantsoen) uit te voeren. We drongen huizen, die aan de rand van het park stonden aan de achterzijde binnen. Vanaf de verdieping kregen we een indruk van de sterkte van de vijand in het park en het werd mij duidelijk dat de verkenning zou moeten gebeuren om door het struikgewas te sluipen. Af en toe even rond kijkend met het hoofd even boven de struiken stond ik plotseling oog in oog met een Duitse militair bij de Kattenberg. Ik voerde een act op door met mijn armen te doen of ik begeleiders gebood om onder de struiken te blijven. Toen even later de Duitser zich weer liet zien richtte ik op hem. Ik zond mijn begeleider weg om hulp te halen. Ik sloop verder en even later kreeg ik de Duitser nogmaals onder schot. Toen riep ik hem toe dat hij zijn wapen te laten vallen hetgeen hij deed. Naderbij gekomen maakte ik hem duidelijk, dat hij mij de rug moest toekeren met zijn armen in de nek. Direct hierop kreeg ik de schrik van mijn leven, want…….

Uit de struiken vlakbij kwam weer een vijand omhoog. Ik hield hem onder schot en maakte hem ook duidelijk dat hij zijn wapen neer moest gooien en achter no. 1 in dezelfde houding moest gaan staan. Tot mijn grote verbazing gebeurde hetzelfde voor een derde en vierde keer enzovoort tot het stopte en ik een rij Duitse soldaten voor mij had die in ganzenpas voor mij uit liepen. Bij de uitgang van het park stond een carrier van onze compagnie. De chauffeur was zeer verbaasd dat hij mij in mijn eentje zag komen met zo’n grote groep “Jerrys”. Hij riep breedlachend toe: “Hey Sandy need you help?”. Aangekomen op de plaats van aflevering werden de koppen geteld. Ik bleek in mijn eentje 43 Duitsers gevangen genomen te hebben!”

Dam Op gaat zaterdag 2 mei over de bevrijding van stad en provincie onder de titel: ‘De laatste slag’.

Bevrijdingsmuseum
Wiebe Klijnstra volgt het spoor van de Canadezen nadat in april 1945 de stad Groningen is bevrijd. De tocht begint in het bevrijdingsmuseum ‘Canadian Allied Forces 1940-1945’. Eigenaar Heiko Ates toont een deel van z’n collectie waardoor de bange, onzekere oorlogsjaren even heel dichtbij komen.

Slag bij Holwierde
In de Canadese poging om ook de laatste Duitsers te verdrijven, krijgt Wagenborgen het zwaar te verduren. Siep Bos kent de details en vertelt ze op de plek waar het destijds gebeurde. Verder bezoeken we Holwierde dat zwaar onder vuur kwam te liggen en Appingedam dat geëvacueerd werd.

Slagveldgids
De voormalige Duitse bunkers bij Nansum moeten waarschijnlijk wijken bij de aanstaande dijkverzwaring. Alle reden om ze samen met slagveldgids Joël Stoppels te bezoeken.

‘De laatste slag’ in Dam Op. TV Noord, zaterdag 18.10 uur. Het programma wordt ieder half uur herhaald en is ook te bekijken via rtvnoord.nl en onze apps.