War Junk – Slag om Groningen bij National Geographic
History Channel spit naar Tweede Wereldoorlog
Zuidlaren/Groningen – Een robuuste, grijze jeep hobbelt het weiland tegenover de Sprookjeshof in Zuidlaren op. Drie mannen stappen uit en kijken om zich heen. De zon schijnt en in de lucht hangt de geur van vers gemaaid gras. ,,stop”, roept een man met een camera in het Engels. ,,Nog een keer.” Nog een paar draaidagen en dan zit het er op voor filmmaker Wayne Abott en militair historicus David o’ Keef. Samen met de rest van de Canadese filmploeg zijn ze sinds een maand op pad voor het programma War Junk dat op History Channel wordt uitgezonden. Normandie, Monte Cassino. En nu dan Zuidlaren. ,,We maken een programma over de laatste drie weken van de oorlog in Groningen”, legt O’Keefe uit. ,,Hier stond vroeger een krijgsgevangenkamp voor Duitse soldaten die in Groningen vochten. We gaan kijken of we er nog iets van kunnen terugvinden.”
De filmploeg uit Canada krijgt versterking. Gids Joël Stoppels uit Groningen weet alles over de gevechten in Groningen en Drenthe tijdens de Tweede Wereldoorlog (WO2). Verzamelaar Ties Groenewold uit Middelstum onderzoekt met zijn metaaldetector de grond en Michael Fehrer van het Hoogeveense bedrijf TerraCarta brengt met zijn grondradar de bodem in de kaart.
Groenewold zwaait met zijn detector langzaam over de grond. ,,We kunnen hier van alles vinden: horloges, aanstekers, identiteitsplaatjes. Hier is nog nooit gezocht.” De detector begint lichtelijk hysterisch te piepen. Groenewold spuit met een bus de plukjes gras wit. Hier gaat straks een schop de grond in. Een paar uur later pakken ze de boel weer in. De opbrengst: een gesp van een Duitse munitietasje en een uniformknoop. Niet echt wereldschokkend. Het is een drukke week. Stoppels neemt ze mee naar het Scheepvaartmuseum in Groningen waar hij de tentoonstelling over de bevrijding van Groningen heeft ingericht.
In een vitrine ligt de dofgrijze helm van de Canadese soldaat Clarence Milner. Hij sneuvelde op de Parkweg. De familie is speciaal voor War Junk uit Canada overgekomen om de helm te bekijken. De filmploeg spreekt met oud-Groninger Kees Wiersema uit Hengelo die tijdens de bevrijding de gevechten op de Vismarkt beleefde. O’Keefe: ,,Canadezen zijn er bijzonder trots op dat hun veteranen zo door de Nederlanders worden bewonderd. dat vinden wij helemaal niet vanzelfsprekend. ‘Dank je wel’, zeggen de Nederlanders. Onze veteranen antwoorden dan ‘Nee, jullie bedankt’.”
De Canadezen reizen naar Appingedam en de bunkers in Nansum nabij Holwierde. Stoppels: ,,In de omgeving van Delfzijl werden in Nederland de laatste schoten van de oorlog gelost.” De laatste spotdag is in Eelde. Op een weilandje vlakbij landgoed de Vosbergen stond ooit een bevoorradingsmagazijn van de Duitsers die na de bevrijding door de Canadezen werd overgenomen. Stoppels: ,,In Eelde begon de bevrijding van Groningen. De geallieerden groeven hier na de oorlog kuilen waar ze alle rommel instopten.” Het weilandje is al eens onderzocht. Kogels, wapenonderdelen, uniformstukken. Er is veel gevonden. En er ligt blijkbaar nog veel meer. De grondradar van Feher belooft veel. ,,Er liggen hier ontzettend veel objecten”, zegt hij. ,,Maar ja, het kunnen ook gewoon keien zijn.” Het duurt niet lang of het weiland telt tientallen wit gesproken plekken. Hier ligt dus iets. Maar wat?
De schop gaat erin. Groenewold verkruimelt een kluit aarde totdat er alleen nog een knoop in zijn hand ligt. Een uniformknoop zo blijkt. Meer knopen volgen. En een zinken munt uit 1941. ,,In de oorlog werden munten van zink gemaakt, omdat koper nodig was voor de oorlogsindustrie”, legt O’Keefe uit. En dan komt een ring naar boven, enkele kogels en een flesje waarin een desinfecterende vloeistof in zat. Heel bijzonder is het allemaal niet. ,,Even geduld. Straks vinden we vast een Sherman-tank”, zegt Abbott die een camera op zijn schouders houdt. Maar er is geen tank. Wel veel klein spul waarvoor musea nu niet meteen in de rij staan. Maar de filmmakers hebben al genoeg. O’Keefe: ,,Uiteindelijk gaat het om de verhalen die deze voorwerpen vertellen.” De uitzending van War Junk is te zien op 1e Kerstdag (dinsdag 25 december 2018) om 22:00 uur.
Bron: Dagblad van het Noorden
Trailer War Junk:
