James Doohan; Van D-DAY tot acteur in de bekende ‘Star Trek’ series

Luitenant James Doohan werd op D-Day in zijn hand en borst geschoten. Een zilveren sigarettenkoker hield de kogel bij zijn borst tegen, maar door het schot in zijn hand verloor hij een vinger. Doohan werd later bekend als de acteur die Scottie speelde in Star Trek. Tijdens de opnames voor de series probeerde hij altijd zijn verminkte hand te verbergen.

James Doohan met het uniform van de Royal Canadian Artillery (3e Canadese Infanteriedivisie)

James Doohan
James Doohan werd als eerste generatie Canadees geboren in Vancouver. Hij was het vierde kind van William en Sarah Doohan. Na de Brits-Ierse oorlog waren zij uit Ierland geëmigreerd. Later verhuisde de familie naar Sarnia in Ontario. Doohan volgde in Ontario een opleiding aan de SCITS (Sarnia Collegiate Institute and Technical School). Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog meldde Doohan zich vrijwillig aan bij de Royal Canadian Artillery, 14th (Midland) Field Battery van de 2e Canadese Infanterie Divisie. De 19-jarige Doohan deed het tijdens de training zo goed dat hij een luitenant werd bij het 14e Field Artillery Regiment van de 3e Canadese infanteriedivisie. In 1940 werd hij voor de vervolgtraining naar Engeland gestuurd.

Canadese troepen landen vanuit de LCI L 299 op de stranden van Bernières – Juno Beach.

Juno Beach
Voor de invasie tijdens D-DAY op 6 juni 1944 kregen de Britten, Amerikanen en Canadezen elke een deel van de Franse stranden van Normandie toegewezen. De Canadezen kregen het gebied vanaf het dorp Courseulles tot Saint-Aubin-sur-Mer aangewezen. Deze sector kreeg de codenaam Juno Beach. De divisie van Doohan moest de weg van Cean naar Bayeux beveiligen en het vliegveld bij Carpiquet ten westen van Cean innemen. Het zou voor de divisie niet gemakkelijk worden. Tegenover de Canadezen stonden twee bataljons van de Duitse 716e Infanteriedivisie. Rondom Cean hadden zich ook troepen van de Duitse 21e Pantserdivisie ingegraven. Als voorzorgsmaatregelen hadden de Duitsers op de stranden obstakels en mijnen aangebracht. Toch hadden de geallieerden de invasie nauwkeurig voorbereid aan de hand van luchtfoto’s en verkenningen. Hierbij waren de strandobstakels en mijnen ook nauw in kaart gebracht. Op de avond voor de invasie zouden de geallieerden de Duitse stellingen bombarderen en uitschakelen. Volgens de inlichtingen zouden de Canadezen niet zichtbaar zijn bij een landing voor zonsopgang. Uiteindelijk liep de operatie niet zoals gepland.

Canadese militairen landen op de stranden bij Juno Beach.

D-DAY 6 juni 1944
Het bombardement op de Duitse stellingen was niet zo effectief als de geallieerden hadden gehoopt. Dit had mede te maken met slecht weer en slecht zicht, de piloten konden hierdoor hun doelen niet effectief bombarderen. De Duitse kustverdediging hij Juno Beach was bijna ongeschonden. Daarbij werden de landingen vertraagd door ruig weer en hoge golven. Hierdoor werden de landingen uitgevoerd tot na de zonsopgang, uiteindelijk konden de Canadezen dan ook geen gebruik meer maken van de dekking van de duisternis. Op zee voelde Doohan zich erg misselijk, maar dit lag niet aan de spanning voor de invasie en wat er stond te gebeuren. Later vertelde hij de Associated Press: “We waren meer bang om te verdrinken dan dat we het waren voor de Duitsers”. De eerste Canadezen bereikten Juno Beach om 7.35 uur en werden door de Duitse kustverdediging flink onder vuur genomen. Gelukkig had de HMS Ajax voor de landingen de Duitse stellingen op Juno Beach onder vuur genomen en meer schade toegebracht aan de kustverdediging dan het bombardement. Na twee uur hadden  de Canadezen de meeste Duitse stellingen uitgeschakeld op Juno Beach. Doohan leidde zijn mannen over het strand en had enorm veel geluk. Ondanks de vele antitankmijnen op het strand werden ze niet door de mannen geactiveerd, de mannen waren niet zwaar genoeg om de mijnen te activeren. Terwijl de eenheid van Doohan landinwaarts trok slaagde hij er in om twee Duitse sluipschutters uit te schakelen.

James Doohan raakt gewond
Tegen de middag van 6 juni 1944 hadden ze hun posities veiliggesteld. Ze konden na de zware gevechten eerst rusten. Ze hadden bij de invasie enorm veel verliezen geleden. Toch was de rust van korte duur. Er ontstonden op het strand enorme verkeersopstoppingen waardoor de versterkingen niet op tijd arriveerden. Het gevaar was dat ze elkaar zouden beschieten bij het invallen van de duisternis, wat uiteindelijk ook gebeurde. Niet alleen op Juno Beach, maar ook op andere landingsplaatsen in Normandie. Op 6 juni rond 23:20 doofde Doohan zijn sigaret en stopte hij zijn zilveren sigarettenkoker terug in zijn borstzak. De sigarettenkoker was door zijn broer gegeven als geluksbrenger, uiteindelijk een goede zaak… Ongeveer tien minuten later loopt Doohan terug naar de commandopost, onderweg wordt hij zes keer beschoten door een Bren Gun. De eerste kogels raken zijn been, daarna zijn borst en de laatste kogel snijdt zijn middelvinger door. Het was geen Duitse sluipschutter. Hij was neergeschoten door een nerveuze, opgewekte Canadese schildwacht. Gelukkig stopte de zilveren sigarettenkoker de kogel bij zijn borst. Doohan grapte later dat het de enige keer was dat het roken zijn leven redde.

James Doohan; Van D-DAY tot acteur in de bekende ‘Star Trek’ series

Montgomery “Scotty” Scott
Na zijn herstel leerde hij om een Taylorcraft Auster Mark IV-vliegtuig te vliegen voor het 666 (AOP) Squadron. Tegen die tijd was hij een officier bij de Royal Canadian Artillery en ondersteunde hij de 1st Army Group Royal Artillery bij RAF Andover in Hampshire. Aan het begin van 1945 vloog hij met zijn vliegtuig tussen twee telegraafpalen door om te bewijzen dat het mogelijk was. Hierdoor kwam hij in de problemen en werd hij gekscherend “craziest pilot in the Canadian Air Force” genoemd. Na de oorlog was Doohan teleurgesteld in de kwaliteit van de dramatische hoorspelen op de radio. Denkend dat hij het beter kon, besloot hij acteur te worden. Hij begon ermee zijn Shakespeare op te halen en verscheen voor het eerst op de radio op 12 januari 1946 bij CBC. Hij volgde een cursus toneelspelen in Toronto en won later een tweejarige beurs aan de Neighborhood Playhouse in New York; tot zijn klasgenoten behoorden Leslie Nielsen, Tony Randall en Richard Boone. Gedurende een aantal jaren pendelde hij voor zijn werk op en neer tussen Toronto en New York. In deze periode verscheen Doohan in ruim 4000 radioprogramma’s en 400 maal op de televisie, en ontwikkelde zich tot een populaire karakterspeler met een reputatie voor grote verscheidenheid. Hij verscheen onder meer in The Twilight Zone, The Outer Limits en Fantasy Island. Het was echter in 1965 dat hij erg bekend werd toen hij de rol van Montgomery “Scotty” Scott in Star Trek speelde. Naast de rol van hoofdingenieur voor de Starship Enterprise, hielp Doohan ook met het ontwikkelen van de Klingon- en Vulcan-talen.

As in de ruimte geschoten
Hij werd zo iconisch dat fans hem crediteerden met hun interesse in technische, astronomische en andere technische gebieden. Onder hen was de astronaut Neil Armstrong, die Doohan in 2004 persoonlijk bedankte. Doohan overleed in 2005 op 85-jarige leeftijd. Op zijn eigen verzoek werd zijn as in de ruimte geschoten, geheel in de stijl van datgene wat hem groot had gemaakt. De raket met de as van Doohan en een aantal anderen raakte echter na de lancering op 28 april 2007 spoorloos, en werd pas op 13 mei daaropvolgend weer gelokaliseerd in een ruig berggebied in New Mexico. De stoffelijke overschotten van James Doohan werden op 22 mei 2012 om 3:44 ’s ochtends alsnog succesvol de ruimte in gelanceerd. Zijn as werd (toepasselijk) door het eerste commerciële ruimteschip afgeleverd.

Terug naar touroverzicht