De dappere strijd om kasteel Vianden

Het Groothertogdom Luxemburg heeft veel kastelen, maar het kasteel van Vianden is het mooiste en best bewaard gebleven (gerestaureerde) kasteel. Het gigantische kasteel torent hoog uit boven de Luxemburgse Ardennen en heeft een interessante geschiedenis. Het kasteel doorstond verschillende dynastieën, enkele natuurrampen, heel wat bouwwerken en behoorlijk wat oorlogen. In november 1944 was het kasteel het toneel van een opmerkelijk bloedig gevecht. Leden van het Luxemburgse verzet boden weerstand tegen 250 soldaten van de Waffen-SS.

Het kasteel van Vianden.

Het kasteel van Vianden
Het kasteel van Vianden is een van de grootste en mooiste adellijke residenties van de romaanse en gotische perioden in Europa. Het kasteel is gebouwd tussen de 11e en 14e eeuw op de restanten van een Romeinse vesting. Tot het begin van de 15e eeuw was het kasteel van de graven van Vianden. Sinds 1417 is het eigendom van het Huis van Oranje-Nassau. Het kasteel werd gebouwd, uitgaande van een tienhoekige toren die reeds bestond, in de Karolingische tijd. Deze toren werd later tot kapel omgebouwd. De kapel, het kleine paleis en het grote paleis, de mooiste gedeelten van het kasteel, stammen uit de eerste helft van de 13de eeuw. Het “kwartier van Jülich”, ten oosten van het grote paleis, dateert uit het begin van de 14de eeuw. Het “kwartier van Nassau”, werd pas in het begin van de 17de eeuw gebouwd. Gedurende de eeuwen heen hebben er diverse verbouwingen plaatsgevonden aan het kasteel en inmiddels is het bijna geheel gerestaureerd en van binnen compleet ingericht. Het kasteel is dan ook een echt middeleeuws monument.

Frontgebied
Terwijl Luxemburg in september 1944 door de strijdkrachten van de Amerikanen was bevrijd, trokken de Duitse troepen terug naar Duitsland en namen nieuwe defensieve posities in langs de grensrivieren de Moezel, Sauer en Our. Nadat het land was bevrijd vormden de Luxemburgse verzetsleden een militie en werden ze door het Amerikaanse leger uitgerust met wapens en munitie. De meeste Luxemburgse milities namen posities in aan de Duitse grens en bezetten de belangrijke observatieposten langs de rivieren Our en Sauer. Een van de belangrijkste posten was het kasteel van Vianden. Vanuit het kasteel konden de Luxemburgers diep in Duits grondgebied kijken en konden ze Duitse troepenbewegingen aan de geallieerden melden.

Duitse patrouille
Op 15 november 1944 observeerden Luxemburgse militie-leden een Duitse patrouille tussen Wiesen en Bettel. De  militie-groep besloot hierop de Duitse patrouille aan te vallen. Vijf van de 11 Duitse soldaten werden gedood door de Luxemburgers, onder de militie-groep vielen geen slachtoffers. Na dit incident besloot het Duitse commando om het kasteel van Vianden te heroveren en de belangrijke observatiepost van de militie uit te schakelen. De leider van het verzet, Victor Abens, evacueerde de burgers van Vianden maar besloot toch dat zijn 30 militiemannen in de stad en in het kasteel moesten blijven om het te verdedigen. In de volgende dagen ondersteunde het Amerikaanse leger de Luxemburgers in Vianden met wapens en munitie. Na de bewapening van de militie in Vianden verlieten de Amerikanen Vianden.

Het kasteel van Vianden in 1944.

Het gevecht om het kasteel in Vianden
Op zondagmorgen 19 november 1944 vielen de Duitsers de stad aan met 250 soldaten van de Waffen-SS. De stad Vianden en het kasteel werden eerst door de Duitsers onder vuur genomen met artillerie en mortieren. Hierna begonnen de Duitse militairen met de aanval op het kasteel dat werd verdedigd en versterkt door vier leden van de Luxemburgse militie (Philippe Gleis, Misch Schneiders, Will Weyrich en Friedrich Heintzen). Na zware gevechten rond het kasteel slaagden zes Duitse militairen erin om de poort van het kasteel te openen en naar binnen te gaan. Vervolgens werd er om elk huis gevochten in het kasteel. Bij de aanval leden de Duitsers zoveel verliezen dat ze besloten om zich terug te trekken uit het kasteel en zich te concentreren op de aanval op de stad Vianden. Na zeer sterke weerstand van de Luxemburgse militie staakten de Duitse militairen de aanval en trokken ze zich terug naar de overkant van de rivier in Duitsland.

Nasleep
Tijdens het gevecht om het kasteel werden er 18 Duitse soldaten gedood door de militie. Er viel slecht één dode (Leon Roger) bij de dertig mannen van de Luxemburgse militie. Daarnaast vielen er drie zwaar gewonden (Philippe Gleis, Jean Roger Corring en Michael Schneiders) en nog drie licht gewonden. Een burger werd gedood toen een granaat in een huis explodeerde. Toen een maand later de slag om de Ardennen plaatsvond trokken de dertig mannen van de Luxemburgse militie zich terug naar het zuiden van het land. Hier versterkten ze de Amerikaanse militairen tijdens de slag om de Ardennen. De militie was namelijk sterk in de minderheid en kon het niet opnemen tegen de Duitse overmacht in december 1944. De ruïne van het kasteel werd nu verdedigd door het Amerikaanse 2/109e infanterieregiment. Na een bombardement stak de 5e Fallschirmjäger-Divisie de Our over en nam het stadje in. Het bovenste gedeelte van het stadje werd pas op 12 februari 1945 door het 1255th Engineer Combat Battalion (6th U.S. Cavalry Mechanized) bevrijd. Hierbij sneuvelden 11 Amerikaanse militairen en raakten 51 militairen gewond. Op 22 februari 1945 stak het 28e Cavalry Reconnaissance Squadron (6e Cav. Gp.) de Our over en bevrijdde het lage gedeelte van Vianden. Na de oorlog werd het kasteel helemaal gerestaureerd en teruggebracht na de staat van de 18e eeuw.

Het monument 1255th Engineer Combat Battalion in Vianden.

Bronnen:

• Raths, Aloyse (2008). Unheilvolle Jahre für Luxemburg – Années néfastes pour le Grand-Duché.
• Schrijvers, Peter (2005). The Unknown Dead: Civilians in the Battle of the Bulge (illustrated ed.). University Press of Kentucky. ISBN 9780813123523.

Terug naar touroverzicht