Operatie Blockbuster | Toen en Nu
This post is also available in:
Op 8 februari 1945 begint Operatie Veritable. Het is de grootste aanval ooit gedaan vanaf Nederlands grondgebied met als doel de Duitse troepen te verdrijven uit het gebied tussen de Rijn en de Roer. Britse en Canadese militairen vielen vanuit het noorden aan, terwijl de Amerikanen de val vanuit het zuiden sloten. Waren de doelen eenmaal bereikt dan kon worden overgegaan tot het vervolg, operatie Blockbuster.
Operatie Blockbuster
Nadat de doelen van de eerste fase van operatie Veritable waren bereikt kon worden overgegaan tot het vervolg, operatie Blockbuster. Bij Blockbuster moest de laatste verdedigingslinie ten westen van de Rijn worden doorbroken, om zo in zuidelijke richting tot aan Xanten langs de Rijn op te rukken, en contact te leggen met de vanuit het zuiden oprukkende Amerikanen. Hiervoor zette het Canadese leger niet minder dan drie Britse en Canadese pantser- en vijf infanteriedivisies in. Hun belangrijkste obstakel was de Duitse verdedigingslinie Schlieffen-Stellung, bij de Canadezen beter bekend als de ‘Hochwald Layback’.
Zware tegenstand
Op 22 februari 1945 werd het offensief hervat, maar net zoals operatie Veritable werd er zware tegenstand ondervonden zodat slechts uiterst moeizaam opgerukt kon worden. Zuidelijker konden de Amerikanen hun operatie Grenade eindelijk inzetten omdat het Roerwater inmiddels was gedaald. Na een bombardement van duizend kanonnen trok het 9e Leger op 23 februari de Roer over, er werden zeven bruggen geslagen en op 26 februari waren er drie corpsen aan de overkant en op weg naar Düsseldorf. Ondertussen vochten de Britten en Canadezen in twee weken van bittere strijd, geconfronteerd met vastberaden tegenstanders van het 1. Fallschirm-Armee, en in het bijzonder slechte weers- en terreinomstandigheden, zich langzaam een weg van de ene gefortificeerde plaats naar de volgende, naar en door de Hochwald Layback, geleidelijk de Duitsers verdrijvend, tot ze tegenover Wesel aan de oevers van de Rijn stonden.
De Rijn bereikt
Het laatste gedeelte van het Rijnland offensief bestond uit het oversteken van de beroemde rivier zelf. De oversteek van de Rijn tussen Rees en Wesel kreeg de codenaam operatie Plunder. De gehele operatie begon aan het eind van de middag op 23 maart 1945. Een miljoen soldaten uit drie verschillende landen nam deel aan de operatie. De geallieerden hadden meer dan 4.000 stuks artillerie verzameld op de westoever van de Rijn, terwijl meer dan 250.000 ton aan voorraden werden aangesleept naar het front. ‘Voor de Canadezen en de onder hun commando vechtende Britten behoorden deze veldslagen tot de grimmigste en gruwelijkste van de gehele oorlog’, oordeelde Colonel C. P. Stacey, de schrijver van het boek ‘The Canadian Army 1939 – 1945 – An Official Historical Summary’. Maar van Emmerik tot Bazel stonden de geallieerden nu aan de Rijn. Daarmee waren ze beland op het uitgangspunt voor de beslissende eindfase van de oorlog, ook aan het front in Nederland.
Tijdens operatie ‘Blockbuster’ was het de taak van de 3rd Canadese Infanterie Divisie om de Duitse stad Uedem in te nemen en de weg vrij te maken voor de opmars van de 11th Armoured Division in oostelijke richting. Na de felle strijd om Keppeln wordt door Brigadier John Rockingham een aanvalsplan opgesteld voor de 9th Brigade. Deze zou met twee bataljons in zuidelijke richting moeten oprukken, the Highland Light Infantry of Canada op links en the Stormont, Dundas and Glengarry Highlanders op rechts. Als zij het noordelijke deel van Uedem in handen hadden, zou The North Nova Scotia Highlanders door het gebied oprukken en de zuivering van de stad voltooien. De aanval begon op 26 februari 1945 na een 30 minuten durende artilleriebeschieting. De Stormont, Dundas and Glengarry Highlanders, die over de hoofdweg vanuit Kleef oprukten, moesten vanaf hun startlijn meteen Bomshof zuiveren, maar maakten daarna goede vorderingen. Op links verloor the Highland Light Infantry of Canada, die vanuit Keppeln oprukte, verschillende personeels voertuigen door mijnen.
Die nacht staken de beide bataljons zonder veel problemen een anti-tankgracht over die rondom Uedem lag, maar toen ze rond middernacht de noordelijke buitenwijken van de stad binnendrongen, werd het verzet van de Duitsers sterker en ontwikkelde er zich een hevig gevecht. Tegen 4:00 uur beperkte de tegenstand zich nog tot enkele sluipschutters en rukte het North Nova Scotia regiment tot in het stadscentrum op. Op 27 februari was Uedem gezuiverd en was de weg vrij voor de volgende fase van de operatie, de aanval op de Hochwald opening door de 4th Canadian Armoured Division en de heuvelrug ten zuiden daarvan door de British 11th Armoured Division. Op deze foto worden Duitse gevangenen door het centrum van Uedem afgemarcheerd op 28 februari 1945. © IWM B14932
Na de verovering van Uedem was de weg vrij voor de volgende fase van de operatie, de aanval op de Hochwald opening door de 4th Canadian Armoured Division en de heuvelrug ten zuiden daarvan door de British 11th Armoured Division. Op deze foto is een Cromwell tank van de 15th/19th Hussars, het gepantserde verkenningsregiment van de 11th Armoured Division te zien voor de St. Laurentius kerk. © IWM B14938
Leden van het Canadian Press Centre poseren voor een gebouw in Materborn dat in februari 1945 werd omgebouwd tot een ‘Advance Press Camp’ nabij de verwoeste Duitse stad Kleef. Het was het eerste Canadese perskamp op Duitse bodem. Het dorp en de kerk werden zwaar beschadigd tijdens Operatie Veritable. Het gebouw draagt nog steeds de sporen van de strijd. © Library and Archives Canada (LAC)
Het 53rd Welsh Division rukte op vanuit de Duitse stad Goch richting de versterkte stad Weeze. Op 24 februari 1945, de eerste dag van de aanval, ontmoeten ze hevige weerstand in het dorpje Höst. De 6th Royal Welsh Fusiliers van de 169th Brigade werden tot staan gebracht en om 17:00 uur trok de Highland Infantry van de 71st Brigade door hun posities om de plaats aan te vallen. Ondersteunend door Crocodile vlammenwerpertanks vochten ze een hardnekkig en of bij daglicht op 25 februari was Höst helemaal gezuiverd.
Toen hierna de directe route naar Weeze was geblokkeerd door hevige weerstand van Fallschirmjäger-Regiment 22 van de 8. Fallschirmjäger-Division en enkele pantservoertuigen, maakte de 53rd Division gebruik van een klein bruggenhoofd dat door de aangrenzende 3rd Canadian Infantry Division was gevestigd over de Mühlenfleuth, een zijrivier van de Niers ten oosten van Weeze om twee brigades over te zetten en de stad van de achter- en zijkant te benaderen.
De manoeuvre werd in de nacht van 28 februari op 1 maart met succes uitgevoerd, en bij daglicht naderden de 7th Royal Welsh Fusiliers van de 158th Brigade Weeze vanuit het noordoosten, waardoor de Duitse verdedigers gedwongen werden zich terug te trekken. Patrouilles van de 1st Highland Light Infantry (71st Brigade) die in de nacht van 1 op 2 maart de stad vanuit het noorden binnentrokken, troffen hem door de vijand ontruimd aan. Op deze foto zijn militairen van de 4th Welsh te zien die het stadscentrum naderen. Dezelfde huizen staan nog steeds aan de Loestraße in Weeze. © IWM B15066
Een met 75mm Gun M3 (M3 75mm) bewapende M4 Sherman-tank van de Britse 13th/14th Hussars, 8th Armoured Brigade staat geparkeerd in de Amsterdammer Strasse in Kevelaer op 4 maart 1945. Op de foto is duidelijk te zien dat rupsbanden en wielen aangebracht zijn om extra bescherming te bieden tegen Duitse antitankwapens. © IWM B 15145
Op deze foto is een Flail mijnenveegtank van de 1st Lothian and Border Yeomanry in Kevelaer te zien, waarvan tijdens operatie Blockbuster een eskadron van de 53rd Infantry Division was toegevoegd. Op deze foto passeert de tank de Sankt-Marien-Basilika in het stadscentrum, gefotografeerd door Sergeant Hutchinson. Kevelaer, een katholieke pelgrims stad sinds de 17e eeuw, kwam niet onbeschadigd uit de oorlog en leed op 14 februari en 1 maart 1945 onder luchtaanvallen, hoewel de meeste bommen buiten het centrum vielen. © IWM B 15148
Indrukwekkende toen en nu foto van de Hauptstraße in Kevelaer. Op deze foto zijn Britse militairen van de 53rd (Welsh) Infantry Division te zien die via het stadscentrum op 3 maart 1945 richting het volgende doel, de grote marktplaats Geldern, negen kilometer zuidelijker trekken. Opnieuw geleid door een eskadron van de 4th/7th Dragoon Guards ging de 158th Brigade op weg, maar voordat ze de stad bereikten, meldde een verkenningseenheid van het 12th King’s Royal Rifle Corps dat ze contact hadden gelegd met troepen van de US 35th Infantry Division. Het Duitse garnizoen ontruimde Geldern die nacht en de volgende morgen, 4 maart, namen de 1st East Lancashires de stad zonder weerstand in.
Bronnen:
- Official History of the Canadian Army in the Second World War, Vol III The Victory Campaign: The Operations in Northwest Europe, 1944-45 by Stacey, C.P.
- The long left flank by Jeffrey Williams
- Alastair Borthwick: Battalion: British Infantry Unit’s Actions from El Alamein to the Elbe, 1942-45.
- War Diary North Nova Scotia Highlanders, February 1945
- Forgotten Victory: First Canadian Army and the Cruel Winter of 1944-45 (Canadian Battle Series) by Mark Zuehlke
- ’40 – ’45 Toen & Nu, De slag om de Hochwald opening door Karel Margry
- Liberation Route Europe
