Douglas Bader | De luchtaas zonder benen
Group Captain Douglas Bader staat bekend als een van de meest illustere Britse jachtvliegers, vooral vanwege zijn indrukwekkende bijdrage tijdens de Slag om Engeland in 1940. Echter, het verhaal van Bader gaat verder dan zijn luchtoverwinningen; het omvat zijn ongelooflijke doorzettingsvermogen en vastberadenheid, zelfs nadat hij in augustus 1941 gevangen werd genomen door de Duitsers.
Geboren in 1910 begon Bader zijn carrière bij de Royal Air Force in 1928 en behaalde hij zijn vliegbrevet in 1930. Het leek erop dat zijn veelbelovende loopbaan vroegtijdig tot een einde zou komen in 1931 toen hij bij een stuntvliegongeluk zijn rechter- en linkeronderbeen verloor. Desondanks liet Bader zich niet uit het veld slaan, onderging revalidatie en wist met kunstbenen zijn terugkeer naar het vliegen af te dwingen bij het uitbreken van de oorlog in 1939. Bader maakte zijn eerste luchtgevechten mee tijdens de evacuatie bij Duinkerken in mei 1940 en speelde een cruciale rol in de Slag om Engeland en gevechten boven Frankrijk. Zijn indrukwekkende staat van dienst omvat 22 geregistreerde overwinningen, vier gedeelde overwinningen en 10 onbevestigde vijandelijke toestellen.
Na de Slag om Engeland voerde Bader aanvallen uit op Duitse vliegvelden in Frankrijk. In oktober 1940 kwam hij in contact met de Duitse luchtaas Adolf Galland. Ondanks hun reputaties bleef een directe confrontatie onbeslist, en het was pas in augustus 1941 dat Bader persoonlijk in aanraking kwam met Galland nadat hij gedwongen was zijn vliegtuig te verlaten na een botsing met een Duits toestel. Terwijl Bader onder zijn parachute afdaalde, merkte hij op: “Mijn rechterbeen was niet langer bij me… de leren riem waarmee het aan mijn lichaam was bevestigd, was gebroken onder de spanning, en het been, de Spitfire en ik waren allemaal gescheiden.” Na zijn landing, bewusteloos door de klap, ontwaakte hij om twee Duitse soldaten zijn parachuteharnas te zien verwijderen.
Tijdens ‘Operatie Leg’ werd de nieuwe prothese voor Douglas Bader nabij het Duitse vliegveld bij St-Omer gedropt door de Bristol Blenheim Mk IV R3843. © Publiek domein.
Nieuwe prothese uit de lucht
In gevangenschap bij de Duitsers werd Douglas Bader met respect behandeld vanwege zijn indrukwekkende reputatie. Zelfs zijn voormalige tegenstander, Adolf Galland, bezocht hem en bood aan om een nieuw been voor hem te regelen. Op 13 augustus 1941 werd een bericht van de Duitsers naar de RAF gestuurd waarin ze melding maakten van Baders status als krijgsgevangene en het verlies van een van zijn benen. Interessant genoeg boden ze veilige doorgang aan voor een vliegtuig dat een vervangend been zou afleveren. De Duitse mededeling luidde als volgt: “Wing Commander Douglas Bader, op 9 augustus 1941 gevangengenomen, verloor zijn rechterbeen bij het uitspringen. Bader verzoekt om een nieuw been te sturen. Duitse toestemming is verleend om het per parachute te laten droppen. Communiceer de dag en tijd van de levering via de radio. Het afleverende vliegtuig krijgt vrije doorgang.” Uiteindelijk werd tijdens ‘Operatie Leg’ de nieuwe prothese op 19 augustus 1941 nabij het Duitse vliegveld bij St-Omer door een Bristol Blenheim gedropt.
Talloze ontsnappingen
Ondanks zijn eenbeenstatus bleef Bader niet onopgemerkt in het gevangenenkamp. Zijn vele ontsnappingspogingen – naar verluidt 19 in totaal – maakten hem echter niet bepaald geliefd bij de Duitsers. Ze overwogen zelfs zijn protheses af te nemen, maar in plaats daarvan werd hij naar het schijnbaar ‘ontsnappingsbestendige’ gevangenenkamp Colditz gestuurd. Met typische moed vertelde hij de Duitsers dat hij verwachtte “eerste klas te reizen en vergezeld te worden door een batman en een officier van gelijke rang.” Bader bleef in Colditz, het leven moeilijk makend voor zijn bewakers, tot het kamp op 15 april 1945 werd bevrijd.
Hij had gezworen een verschrikkelijke last voor de Duitsers te zijn.
Een opmerkelijke foto: de gevangengenomen Bader, rechtsvoor in een donker uniform, krijgt een rondleiding op de vliegbasis van Adolf Galland. © Publiek domein
Levenslang vrienden
Na de oorlog begon Bader een succesvolle carrière in het bedrijfsleven en richtte hij zijn eigen stichting op die zich toelegde op het verstrekken van protheses aan gehandicapte kinderen en veteranen. Opmerkelijk genoeg bleven Douglas Bader en Adolf Galland levenslange vrienden. Zelfs in 1982, toen de BBC een speciale aflevering van ‘This Is Your Life’ wijdde aan Sir Douglas Bader, was Galland een van de hoofdgasten. Tijdens de show herinnerde Galland zich een vraag die Bader hem ooit had gesteld over het vliegen in zijn Messerschmitt, wat Galland beleefd afwees. De vriendschap tussen deze twee iconische vliegeniers overstijgt de grenzen van hun voormalige vijandschap.
Douglas Bader (midden) met twee leden van zijn squadron in 1940. © Publiek domein
