Tijdens de gehele bezetting woedt een felle strijd in het luchtruim boven Friesland. Geallieerde bommenwerpers die op weg zijn naar doelen in Duitsland worden voortdurend belaagd door Duitse (nacht)jagers die opstijgen vanaf de ‘Fliegerhorst Leeuwarden’. Met honderden slachtoffers als gevolg. 

Luchtoorlog boven Friesland
Tijdens de bezetting liggen Friesland, Groningen en Drenthe in de frontlinie van de luchtoorlog. Veel geallieerde vliegroutes naar Duitsland liggen boven deze provincies. Vooral bij bombardementen op Noord-Duitse steden is het een komen en gaan van honderden zware bommenwerpers. In eerste instantie gebeurt dit alleen ’s nachts, maar vanaf 1943 ook overdag. Ter bescherming bouwt de bezetter een geduchte verdedigingsgordel. Steden en belangrijke militaire doelen worden beveiligd door luchtafweergeschut. In Friesland staat luchtafweergeschut op de Waddeneilanden, de kuststrook van Het Bildt, in Harlingen, Lemmer, Franeker en Gaasterland en in de omgeving van het vliegveld Leeuwarden.

Duits luchtafweer en Fliegerhorst Leeuwarden
Duitse observatieposten geven de Flieger Abwehr Kanone (Flak) aanwijzingen om de geallieerde vliegtuigen uit de lucht te halen. Radarpeilstations kunnen vijandelijke vliegtuigen al signaleren op een afstand van 120 tot 150 kilometer. De Duitse radarstellingen in Friesland zijn ‘Schlei’ (Zeelt) op Schiermonnikoog, ‘Tiger’ (Tijger) op Terschelling en ‘Eisbär’ (IJsbeer) bij Sondel in Gaasterland. Flak alléén blijkt echter niet voldoende om de geallieerde bommenwerpers te onderscheppen. In de eerste twee jaar van de oorlog worden op acht Nederlandse vliegvelden, waaronder Leeuwarden, nachtjager-eenheden gestationeerd. Hiervandaan schieten Duitse piloten honderden geallieerde vliegtuigen neer. De meeste komen terecht in Friesland, Groningen, Noord-Drenthe, in het IJsselmeer en in het Waddengebied.

De luchtoorlog maakt veel slachtoffers. In de provincie Friesland storten tijdens de oorlogsjaren naar schatting zo’n 450 geallieerde toestellen en zo’n 150 Duitse jagers neer. Omgekomen geallieerde bemanningsleden worden meestal op de dichtstbijzijnde begraafplaats begraven. Duitse slachtoffers worden naar de Noorderbegraafplaats in Leeuwarden gebracht. Overlevende geallieerde vliegers komen in krijgsgevangenschap of duiken onder met behulp van het verzet. Talloze vliegers worden tot op de dag van vandaag vermist. Sommigen van hen zijn als onbekenden begraven.

In de provincie Friesland storten tijdens de oorlogsjaren naar schatting zo’n 450 geallieerde toestellen en zo’n 150 Duitse jagers neer.

Praktische informatie
In deze dagtour maak je kennis met verhalen over de luchtoorlog boven Friesland. We starten de tour op 17 mei 2025 om 09:30 uur in het Fries Museum in Leeuwarden waarbij we de tentoonstelling IMPACT De luchtoorlog boven Friesland, 1940-1945 bezoeken. Hierna bezoeken we de vliegbasis Leeuwarden, Noorderbegraafplaats, de tentoonstelling Geraakt in het Skûtsjemuseum in Earnewâld, het Rijsterbos, Mirns en het Nationaal Monument Missing Airmen in Molkwerum waarna we om 17:00 uur weer terug zijn in Leeuwarden. De busrit wordt afgewisseld met korte wandelingen. Zowel in de bus als op verschillende plaatsen geven de deskundige gidsen uitleg over de luchtoorlog en tonen u de sporen van deze luchtgevechten die na 80 jaar nog steeds te zien zijn.

Het is mogelijk dat de reis door onvoorziene omstandigheden (overmacht: weer, verkeer, calamiteiten) geen doorgang kan vinden. In dit geval krijgt u 100% van uw reissom terug. Wij adviseren een ieder om een reisverzekering af te sluiten. Deze tour zal doorgang vinden bij een minimum van 20 deelnemers. 

Hierbij is inbegrepen:

De tour staat onder leiding van Marre Faber- Sloots, conservator Fries Verzetsmuseum. 

• De gehele dag wordt verzorgd door deskundige gidsen
• Entree Fries Museum Leeuwarden
• Entree Skûtsjemuseum Earnewâld
• Koffie/ Thee in het Fries Museum 
• Lunch in restaurant Princenhof, Earnewâld 
• Vervoer in luxe touringcar Arriva Touring 

Bekijk hier de documentaire over de luchtoorlog boven Friesland

Boeking Battlefield Tour: De tours kunnen makkelijk en veilig via onze boekingsformulier geboekt worden. U ontvangt na uw boeking direct een automatisch verstuurde boekingsbevestiging, zodat u weet dat Battlefield Tours uw boeking in goede orde heeft ontvangen. Battlefield Tours respecteert uw privacy en houdt al uw informatie privé. Battlefield Tours speelt geen persoonlijke informatie door aan derde partijen. Uw persoonlijke informatie omvat die informatie die niet publiekelijk beschikbaar is en u als persoon uniek identificeert zoals naam, adres, email, telefoonnummer en overige niet openbaar beschikbare gegevens. 

Terug naar touroverzicht